Değişmeyeni Anlayabilmek

O kadar çok değişimden bahseden iletişimci/pazarlamacı/konuşmacı/danışman var ki bunları dinlerken/okurken içim sıkılıyor. Onlara göre yapay zeka ve robotlar birkaç yıl içinde dünyayı toptan değiştirecek ve bizler daha önce hiç bilmediğimiz yeni hayatlar yaşayacağız.

Oysa geleceği öngörmek mümkün değildir. Mesela kimse cep telefonlarının bizim hayatımızın ayrılmaz bir parçası olacağını öngörmemişti. Bilgisayarların yeni üretilmeye başladığı 1940’larda, IBM Başkanı Thomas Watson: “Dünyada ancak 5 bilgisayarı kaldıracak bir pazar olduğunu düşünüyorum.” diyerek büyük yanılmıştı. Geleceği öngörmeye çalışmak nafile bir çabadır. Bugüne kadar insanların hayatlarını kökten değiştiren hiçbir yeniliği kimse öngöremedi.

Daha doğru olan, “değişmeyene” odaklanmaktır. Bill Bernbach’ın dediği gibi, “İnsanın içgüdülerinin oluşması milyonlarca yıl almıştır. Bunların değişmesi de yine milyonlarca yıl alacaktır. Bugün değişen insandan konuşmak çok moda ama pazarlama mesleğini icra edenlerin ‘değişmeyen insanla’ ilgilenmeleri, onun hayatta kalmak, takdir görmek, başarmak, sevmek, kendine bakmak gibi dürtülerine odaklanmaları gerekir.”

Amazon CEO’su Jeff Bezos, “Başarılı, sürdürülebilir bir iş kurmak istiyorsanız, kendinize sormanız gereken soru, gelecek on yıl içinde nelerin değişeceği değil, nelerin değişmeyeceği sorusudur. Değişmeyecek olanları tespit edin ve bütün enerjinizi ve çabanızı bunlara yoğunlaştırın. İş stratejinizi,  “daha ucuzunu satın almak, hemen satın almak, kolaylığı aramak, güven duymak … gibi hiç değişmeyeceğini bildiğiniz insan özellikleri üzerine inşa edin”. der. 

Değişimi anlamak hepimizin asli görevi olmalıdır. Mesela ben kendi hayatıma teknolojinin bütün yeniliklerini başkalarından daha önce dahil ediyorum. Dijitalleşmenin getirdiği bütün kolaylıkları sonuna kadar kullanıyorum. Danışmanlık yaptığım şirketlere de dijitalleşmeyi ve sosyal medyayı kullanmalarını tavsiye ediyorum. Yani  değişimi anlamakla, yeni teknolojileri kullanmakla ilgili bir engelim yok.

Teknoloji insanın yardımcısıdır; pazarlamacı da şirket yöneticisi de sokaktaki insan da teknolojinin nimetlerinden önünde sonunda yararlanmalıdır.

Demek istediğim, değişimi anlamak ve yeni teknolojileri hayatımıza sokmaktan daha değerlisi, insanın milyonlarca yıldır değişmeyen özelliklerini anlayıp, bunlar üzerine sürdürülebilir iş modelleri kurabilmektir.

Benim pazarlamaya yeni başlayanlara tavsiyem; yapay zeka, robotlar, dijital dönüşüm gibi kavramları öğrenip hayatlarına sokmaları ama bunlardan daha önemlisi insanı anlama ve bilimsel pazarlamayla daha çok ilgilenmeleridir.

Eğer pazarlama mesleğini yapanlar insanı anlama ve bilimsel pazarlama konularında kendilerini geliştirirlerse daha etkili ve daha başarılı olurlar.

Not: İlk kez Temmuz 2018 tarihinde yazdığım bu yazıyı, düzenleyerek yeniden yayınladım.

Konuyla İlgili Makale ve Linkler

1. Bill Bernbach, On Changing Man
2. Jeff Bezos brilliant advice for anyone running a business
3. Steve Balmer, On iPhone
4. Thomas Watson, On Computers
5. Temel Aksoy, Tahmin Etmek Zordur, Özellikle Geleceği