Skip to main content

İstanbul Bir Marka Olabilir mi?

13 Temmuz, 2010

Paris denince aklınıza ne geliyor?

Eğer sizin de aklınıza, romantizm geliyorsa Paris bir markadır; çünkü her sene milyonlarca insan, sizin gibi düşünerek, dünyanın en romantik kenti Paris’i görmeye gider. 

istanbul-bir-marka-1

Kentler, deneyimsel pazarlamanın en iyi uygulamalarıdır. Yaşattıkları deneyimleri ve öyküleri üstün olan şehirlerin her biri birer markadır.

Eski yıllarda kent pazarlanması denildiği zaman, bir kente turist çekmek için yapılması gereken etkinlikler anlaşılırdı. Bugün bu anlayış evrim geçiriyor. 

 Las Vegas planlı bir şekilde yaratılmış kavramsal bir kenttir (Concept city). Bugün nasıl Toskana sanatın ve iyi yaşamın beşiği olarak kabul edilirse, Las Vegas da eğlencenin markası olarak kabul edilir. Las Vegas denince hiç oraya gitmemiş insanların bile gözlerinde Casino’ların görüntüleri canlanır.

New York’un Woody Allen filmlerinde veya Sex&the City gibi dizilerde dünyaya sunulması da  bir markalaşma örneğidir. Bugün Sex&The City dizilerini takip eden kitleler, sadece dört kadının hayatını değil aynı zamanda bir New York gösterisi de izlerler.

Bazı kentler, ait oldukları ülkelerden daha ünlüdür. Kazablanka Fas’tan daha çekicidir. Kazablanka, 1940’ların başında Humphrey Bogart ve  Ingrid Bergman’ın oynadığı  meşhur Casablanca filmiyle özel bir yere sahiptir. Prag ve Kafka birbiriyle öyle bütünleşmiştir ki onları ayırmak olanaksızdır. Kafka’nın bütün eserlerinde, Prag’da geçen bir olay mutlaka vardır.

istanbul-bir-marka-2

Buenos Aires tangonun başkentidir. Buenos Aires yaşadığı bütün krizlere ve yolsuzluk hikâyelerine rağmen, tangodan dolayı aklımıza her daim tutku ve yaşam sevincinin kenti olarak gelir.

Bir kent marka olmuşsa, artık bir coğrafya konusu olmaktan çok öteye gitmiş demektir. Ruhu olan, yaşayan, canlı bir organizmadır. İstanbul’da yaşayanlar bilirler, İstiklal Caddesi’nde dolaşmak, Asmalımescid’e gitmek başlı başına bir deneyimdir.

Richard Florida‘ya göre “Nerede yasıyorsak o oluruz.” Yaşadığımız kent, yalnızca coğrafi bir yer değil, aynı zamanda kültürel bir oluşum olarak da hayata bakışımızı ve mutluluğumuzu doğrudan etkiler.

Monocle dergisi, her sene “Top 25 cities” başlığı altında, dünyanın en yaşanmaya değen yirmi beş kentini seçiyor. 2009’da yaşam kalitesi en yüksek kentlerin başında Münih, Kopenhag ve Tokyo yer aldı. (Top 25 Most Liveable Cities 2009 – MonocleDördüncüsü yapılan bu araştırmada, bu sene diğer senelerden farklı olarak en iyi şehirleri sıralarken suç istatistikleri, hayat pahalılığı gibi normal kriterlerin dışında, güneş ışığı saatleri, iş kurma kolaylığı, global bağlantılar, direk uçuşlar, kentin farklı kültürlere kucak açan bir merkez olması gibi yeni bazı  kriterleri de dikkate aldılar. 2010 yılında yapılan araştırmaya, kentteki küresel markaların mağaza sayısını da eklediler. Bir kentte ne kadar global  mağaza zincirleri varsa şehir o kadar puan kaybediyor, çünkü global markalar kentin özgün dokusuna zarar veriyor.

Kentlerin güvenli yerler olması önemli bir ölçüt. Örneğin Şikagooldukça cazip bir kent ama kentin güvenli  olmaması onun üst sıralara çıkmasını engelliyor. Şikago’da bir yılda işlenen cinayetlerin sayısının yüksekliği, şehrin yaşam kalitesini olumsuz etkiliyor.

istanbul-bir-marka-3

Diğer taraftan da kentler altyapı ya da güvenlik  olarak çok iyi olmasalar bile, özgün kültürleri sayesinde üst sıralarda yer alabiliyor. Rio ya da Sao Paulo bu tarz kentlere bir örnek. Sao Paulo her ne kadar  Brezilya’nın ekonomik merkezi olsa da, kentte işsizlik ve suç oranlarının yüksekliği göz ardı edilemeyecek boyutlarda ama yine Sao Paulo gibi şehirler kendilerine has özellikleriyle öne çıkabiliyor.

Aynı şey İstanbul için de geçerli. İstanbul’un önemli altyapı sorunları var: Yağmur yağdığında sel basıyor ve bazı belediye hizmetlerinde hala ciddi eksikler var. Fakat İstanbul dünyanın yaratıcı insanlarını bir mıknatıs gibi kendisine çekebiliyor. Çünkü yaratıcı insanlar İstanbul gibi enerjisi yüksek bir şehirde yaşamayı, canlılık verici ve tazeleyici buluyorlar. (En Yaratıcı Şehir Hangisi?İşte bu sebeple bir kentin marka olarak nasıl bir anlam taşıdığı, fiziksel özelliklerinden çok daha önemli olabiliyor.

İstanbul birçok araştırmacıya göre, Avrupa Kültür Başkenti olan kentler arasında en ilginçlerin arasında yer alıyor. Çünkü İstanbul, günümüz dünyasının en çok eksikliğini duyduğu, uygarlıkların buluşmasının örneğini oluşturuyor. 

İstanbul gibi birçok zenginliğe sahip bir kenti markalaştırmak, çölün ortasında Las Vegas gibi bir marka yaratmaktan elbette çok daha kolay. Ancak İstanbul’un dünya çapında Paris, Venedik gibi bir marka kent olabilmesi için önce aklımızı netleştirmemiz gerekir. Bence İstanbul, rakı, balık, Boğaz gibi anlamlardan daha fazlasını hak ediyor.

istanbul-bir-marka-4

İstanbul, Asya’yı ve Avrupa’yı, doğuyu ve batıyı, eskiyi ve yeniyi, geleneksel ile moderni, evrensel ile yereli de sihirli bir şekilde birleştiriyor. Bence İstanbul’un bu anlamı daha belirgin bir şekilde üstlenmesi ve daha yüksek sesle anlatması gerekiyor. İstanbul eşsiz bir kent. İstanbul için ne kadar kafa yorsak yeridir.

Bu konuyla ilgili aşağıdaki kitapları öneririm:

Berci Florian, Hans Mommaas, Koen van Synghel, Michael Speaks & Véronique Patteeuw, City Branding: Image Building & Building Images, NAi Publishers, 2002
Eric Weiner, The Geography of Bliss: One Grump’s Search for the Happiest Places in the World, Twelve Reprient editions 2009
Eric Weiner, Mutluluğun Coğrafyası, Koridor Yayıncılık, Çev. İlke Önelge, 2010
Italo Calvino, Görünmez Kentler, Yapı Kredi Yayınları, Çev. Işıl Saatçıoğlu, 2008
Lawrence Durrell, Mekan Ruhu – Akdeniz Yazıları, Çev. Ülker İnce, Can Yayınları, 2008
Miriam Greenberg, Branding New York: How a City in Crisis Was Sold to the World Routhlend
Philip Kotler, Donald Haider & Irvin Rein, Marketing Places, New York, Free Press, 1993
Richard Florida, Who’s Your City?: How the Creative Economy Is Making Where to Live the Most Important Decision of Your Life, Basic Books 2009
Stephanie Hemelryk Donald, Eleonore Kofman & Catherine Kevin, Branding Cities: Cosmopolitanism, Parochialism, and Social Change, Routledge Advances in Geography, 2008

Bu yazıyla ilgili olarak aşağıdaki makaleleri ve linkleri öneririm :

1.Brand of gold: Future of cities
http://www.guardian.co.uk/society/2008/oct/01/city.urban.branding

2.City Branding – How Cities Compete in the 21st Century
http://www.placebrands.net/reading/citybranding.html

3.İstanbul – Avrupa Kültür Başkenti
http://www.istanbul2010.org/index.htm

4. J Winfield-Pfefferkorn, The Branding of Cities, Brandchannel Article, 2005
www.brandchannel.com/images/papers/245_Branding_of_Cities.pdf

5.Joshua Kurlantzick, The End of Brand Thailand: How mismanagement and mistakes turned a high-growth democratic paradise into a violent mess, Newsweek, 4 Temmuz 2010
http://www.newsweek.com/2010/06/04/the-end-of-brand-thailand.html

6.Ken Livingstone, “London’s a great international brand that has to be managed carefully”, The Independent 15 August 2000
http://www.independent.co.uk/opinion/commentators/londons-a-great-international-brand-that-has-to-be-managed-carefully-697087.html

7.Lawrence Durrell,papers
http://archives.lib.siu.edu/index.php?p=collections/controlcard&id=2209

8.Mercer’s 2010 Quality of Living survey highlights – Global
http://www.mercer.com/qualityofliving

9.Michalis Kavaratzis, “From city marketing to city branding: Towards a theoretical framework for developing city brands” 30 Haziran 2004
http://www.egs.mmu.ac.uk/users/cgibson/…/Kavaratzis%202004.pdf

10.Monocle index
http://www.monocle.com/sections/edits/Web-Articles/Top-25-Cities/

11.Paolo Rizzi, Ilaria Dioli, “From Strategic Planning to City Branding: Some Empirical Evidence in Italy”, Università Cattolica del Sacro Cuore (Italy), Vol. 8 Special Issue p.39-49. 2010
www.pasosonline.org/Publicados/8310special/PS0310_05.pdf

12.QIAN Minghui, A Study of Success Factors in City Branding: The ISE Conceptual Model, School of Information Resource Management, Renmin University, P.R.China
http://www.seiofbluemountain.com/upload/product/200911/2009scyxhy07a7.pdf

13.Richard Florida Best Cities
http://creativeclass.com/whos_your_city/best_cities/

14.Richard Florida, Who is your city
http://www.creativeclass.com/whos_your_city/

15.Richard Florida, Who is your city, röportaj, Mayıs 2008
http://randomthougts101.blogspot.com/2008/05/richard-florida-at-google-talk.html

16.Sarah Tayebi, How to design the brand of the contemporary city, 2006
http://www.urbanitude.com/citybranding.pdf

17.Seppo K Rainisto, “Success Factors Of Place Marketıng:A Study Of Place Marketıng Practıces In Northern Europe And The Unıted States”, Helsinki University of Technology, Institute of Strategy and International Business Doctoral Dissertations 2003/4
http://lib.tkk.fi/Diss/2003/isbn9512266849/

18.Søren Smidt-Jensen, “City Branding – a tool for change? “ Urban & Landscape Studies Forest & Landscape Denmark
http://www.mecibs.dk/Artikler/Conf3_presentations/…/Branding.ppt

19.Survey on Perception of Quality of Life in 75 Europen Cities
http://www.eukn.org/E_library/Urban_Policy/…in_75_European_cities

20.The economist Intelligence unit index
http://www.eiu.com/site_info.asp?info_name=The_Global_Liveability_Report&page=noads&rf=0

21.The Liveable Cities Index
http://en.wikipedia.org/wiki/World’s_most_livable_cities

22.TOP 25 Most Liveable Cities 2009 – Monocle
http://www.psfk.com/2009/06/top-25-most-liveable-cities-2009-monocle-magazine-zurich-copenhagen-tokyo-munich-helsinki.html

23.Türkiye’de kent markalaşması alanında yapılan çalışmalar
http://markakent.com/index.php

24.World’s Top 100 Most Livable Cities
http://www.businessweek.com/interactive_reports/livable_cities_worldwide.html

25.Yenal Bilgici, Kentinizden ne istemelisiniz?, Newsweek Türkiye, 3 Ağustos 2009
http://www.newsweekturkiye.com/haberler/detay/27179/Kentinizden-ne-istemelisiniz?reload=true

Yorumlar

Comments (0)

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir