Skip to main content

Ne Kadar Başarılı Olduğunuzu Nasıl Anlarsınız?

04 Ocak, 2022

Çoğu insan başarıyı sadece sahip olduklarıyla tanımlar. Onlar için iyi bir ev, iyi bir araba sahibi olmak ve konforlu yaşamak başarılı olmak demektir.

Maddi kazanç elbette önemlidir çünkü belirli bir gelirin altında kalmak sefilliktir. İnsanın karnını doyuracak parasının olmaması, sürünmesi demektir. Kötü şartlarda yaşayan insanın başarıdan ya da mutluluktan söz etmesi mümkün değildir. Ama para kazanmak tek başarı ölçütü değildir. Yüksek gelir sahibi olmak insana konforlu bir hayat sunsa da hayatta bundan daha değerli ve önemli konular vardır.

İnsanın hayatta ne kadar başarılı olduğunu ve bunu nasıl ölçeceğini en iyi anlatan yazar, Harvard İşletme Okulu profesörlerinden Clayton Christensen’dir. Chirstensen’e göre başarılı bir hayat yaşamanın ve bunu ölçmenin 9 adımı vardır:

1- İlk adım olarak insanın hayatta kendisini neyin motive ettiğinin farkına varması gerekir.

Mesela yeni yerler keşfetmek, yeni insanlar tanımaktan keyif alan bir insanın -sırf geliri daha çok olduğu için-  kendini masa başında bir işe mahkum etmesi ona büyük tatminsizlik yaşatır. Bu nedenle insanın tutkusunu bulması iş bulmasından daha önemlidir. İnsanın her şeyden önce kendisini neyin motive ettiğini bulması gerekir.

2- İkincisi, insanın kendisine bir hedef belirlemesi ve bu hedef doğrultusunda ilerlemesi gerekir. Başarılı olmak için insanın önüne çıkan zorluk ve engellere rağmen saptadığı hedefe ve bu hedefe gidecek yola (stratejiye) sarılması şarttır. Çünkü sebat etmeden başarı elde edilemez.

Fakat öyle durumlar olur ki evdeki hesap çarşıya uymaz. Bazen hayat insanın karşısına öyle engeller çıkartır ki bunları aşmak mümkün olmaz. Böyle bir durumda aynı hedefte aynı stratejide ısrar etmek kaynakları boşa harcamaktır. Seneca‘nın dediği gibi, “Rüzgârın yönünü tayin edemeyebiliriz ama yelkenlerimizi rüzgara göre ayarlayıp gemimizin yönünü değiştirebiliriz.”

Bu nedenle her insan gerektiğinde yeni yollar denemelidir. İçinde bulunduğu koşullarda çok önemli değişiklikler olduğunda ya da karşısına çok değerli fırsatlar çıktığında her insan kendisine yeni hedefler ve bu hedefe götürecek yeni yollar saptayabilir.

Çelişkili gibi görünse de başarılı olmak için bir taraftan kararlı ve sabırlı bir idealist, diğer taraftan da hayatı olduğu gibi kabul eden bir realist olmak gerekir.

3- Christensen’in dikkat etmemizi önerdiği üçüncü konu ise sahip olduğumuz kaynakları etkili bir şekilde yönetmektir.

İnsanın sahip olduğu kaynaklar sadece parasal kaynaklar değildir. İnsanın sağlığı, zamanı, yetenekleri, bilgisi, deneyimi, dostları ve sosyal ilişkileri gibi kaynakları vardır.

Çoğu insan günlerini hatta yıllarını, en önemli kaynağı olan zamanı boşa harcayarak geçirir. İnsanın kendine koyduğu hedefe varabilmesi için sadece zamanı değil, sahip olduğu bütün kaynaklarını etkili bir şekilde seferber etmesi gerekir. Ancak bu sayede hedefe ulaşma şansını elde edebilir.

4- Dördüncüsü, insanın ailesine ve dostlarına ayırdığı zamandır. İnsan sevdiklerine yeterince zaman ayırdığı ve onlarla dolu dolu zaman geçirdiği ölçüde mutlu olur. Çoğu insan hayatta kendine bir yer açmak, bir hedefe varmak için çabalarken sevdiklerini görmez olur, onları ihmal eder.

İş hayatı-özel hayat dengesi dendiği zaman benim aklıma hep Can Yücel’in Milli Eğitim Bakanı olan babası Hasan Ali Yücel’ yazdığı “Ben hayatta en çok babamı sevdim” şiiri gelir.

…

Sevinçten uçardım hasta oldum mu
40’ı geçerse ateş, çağrırlar İstanbul’a
Bir helalleşmek ister elbet, diğ’mi, oğluyla!
Tifoyken başardım bu aşk oyununu
Ohh dedim, göğsüne gömdüm burnumu

En son teftişine çıkana değin
Koştururken ardından o uçmaktaki devin
Daha başka tür aşklar, geniş sevdalar için
Açıldı nefesim, fikrim, canevim
Hayatta ben en çok babamı sevdim…

Ben bugünkü aklımla biliyorum ki insana en çok mutluluk veren şey ailesi ve dostlarıyla geçirdiği zamandır. Başarılı olma hedefi peşinde koşarken insanın sevdiklerini ihmal etmesi, hayatı ıskalaması demektir.

5- Beşincisi, insanın empati duygusunu geliştirmesidir. Hem özel hem de iş ilişkilerinde insanın her zaman kendisini karşısındaki insanın yerine koyarak davranması gerekir.

Bir insan ilişki içinde olduğu insanların bakış açılarını anlayıp, hayata onların gözünden bakabilirse hem çok başarılı hem de çok mutlu olmanın kapılarını açar.

6- Altıncısı insanın çocuklarını doğru yetiştirmesidir. Bence insanın hayattaki en önemli sorumluluğu -eğer varsa- çocuklarını eğitmektir. Her anne baba, imkanları ölçüsünde çocuklarının fiziksel ve akli gelişmesini sağlamak ve bunun yanı sıra onların ruhen olgunlaşmasına destek olmak zorundadır.

Kendi ayakları üzerinde durabilen, kendi sorunlarını çözebilen, kendini geliştirebilen çocuklar yetiştirmek hayatta başarılı olmanın en önemli ölçütlerinden biridir.

7- Başarılı olmak için insanın hem bazı değerlere sahip olması hem de bu değerlerle uygun davranması gerekir.

“Değerler” diye adlandırdığımız soyut kavram aslında bizim gündelik kararlarımızın arkasındaki pusuladır. Mesela dürüstlüğü bir değer olarak benimseyen insan “para kazanmak-gerçeği saklamak” gibi bir ikilemle karşı karşıya kaldığında, gerçeği söylemeyi tercih eder. Para kazanmayı önemseyen insan ise tersini yapar.

Bir insanın değerlerinin neler olduğunu belirlemesi başlangıç noktasıdır. Ama insanın sadece değerlerini belirlemesi yeterli değildir. Asıl olan insanın sahiplendiği değerleri taviz vermeden uygulama kararlılığı göstermesidir.

İnsanın kendine pusula olarak seçtiği değerlerine uygun davranması, onu Mevlana’nın dediği gibi olduğu gibi görünen, göründüğü gibi olan bir insan yapar. Bu düzeye ulaşmak, hayattaki en önemli başarı ölçütlerinden biridir.

8- Christensen’e göre hayatımızı yönetirken çok önemli bir konu da alçak gönüllü olmaktır. Çoğu insan farkında olmadan şişik bir egoyla dolaşır. Şişik bir ego sadece insanın kendisini beğenmesine ya da yaptıklarını abartmasına yol açmakla kalmaz, bundan daha kötüsü başkalarını değersiz görmesine, onları hafife almasına neden olur.

Alçakgönüllü olmak bir özgüven göstergesidir. Üstelik insanın alçakgönüllü olması her şeyi bilmediğini kabul etmesi anlamına gelir ve yeni şeyler öğrenmenin kapısını açar. Özgüveni yüksek insanlar hangi yaşta, hangi konumda olurlarsa olsunlar öğrenmeye açıktırlar. Özgüveni düşük insanlar ise başkalarına üstünlük taslama kaygısıyla öğrenme ve gelişme fırsatını kaçırırlar.

9- Bütün bunların sonucunda insanın başarılı olmasının gerçek ölçütü, kendisinin nereye vardığından çok, başka insanlara sağladığı faydadır.

Christensen’e göre bir insanın başarısının ölçütü, kazandığı para ya da eriştiği şöhret değil, başka insanların hayatlarına ne kadar olumlu katkı yaptığıdır.

Charles Handy, “Toprak altındaki bir insanın kaç milyon dolar kazandığını gösteren bir mezar taşı yoldan geçenlerin hiçbirini etkilemez. Önemli olan kazandığı o milyonlarla ne yaptığıdır.“ der.

Ailesine, sevdiği insanlara, değerli bir amaca ya da ihtiyacı olan insanlara olumlu bir katkıda bulunmayan bir insanın çok para kazanmasının ya da çok ünlü olmasının bir değeri yoktur.

Gerçek zenginlik insanın başkalarının hayatlarında yarattığı olumlu farklardır.

Not: İlk kez 2 Ocak 2012’de yazdığım bu yazıyı yeniden yazdım.

Konuyla İlgili Makale ve Linkler

  1. How Will You Measure Your Life?, Harvard Business Review, Temmuz 2010
  2. Clayton M. Christensen on Charlie Rose about “How Will You Measure Your Life?”, Youtube, 3 Ocak 2011
  3. Clayton M. Christensen
  4. C. Otto Scharmer “Conversation With People:Charles Handy”
  5. Charles Handy, Wikipedia
  6. Lawrence M. Fisher, “The Paradox of Charles Handy”
  7. Joycelin Dawes “The Quest... Rediscovering A Sense Of Soul: A Practice-Based Approach To Spirituality In Leadership And Management”

Yorumlar

Comments (0)

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

İlgili Yazılar