Zevkleri Ertelemek Şart Mı?

Sevdiğimiz yemekten, eğlenmekten, bağımlısı olduğumuz şeylerden aldığımız zevk o kadar güçlü ki karşı koymak bazen imkansız gibi geliyor.

Duygularımız başka aklımız başka şeyler söylüyor. Duygularımıza bir türlü karşı koyamıyoruz.

Oysa “hazzın” peşinden gitmek hepimizin hakkı değil mi?

Ama maalesef hazzı ertelemesini de bilmek gerekiyor; çünkü güzel vücutlu, başarılı insanların neredeyse hepsi hazzı erteleyebilen insanlar.

Daniel Goleman‘a göre “iç disiplin”, hayatı akıllıca yaşamanın ön koşuludur. İç disiplinden kasıt duyguları bastırmak değil bunları dengede tutarak kendini yönetebilmektir.

Goleman’ın tarif ettiği duygularımızın “efendisi” olmak, Doğu toplumlarında yaygın bir düşüncedir. Doğu felsefesi, mutluluğun insanın zihnini disiplin altına almasıyla mümkün olduğunu savunur. Doğu öğretilerinde gücün de mutluluğun da kaynağında insan iradesi vardır. Yoga, sadece bedeni esnetmeye yönelik bir spor değil aslında zihni disiplin etmeye yönelik bir hayat felsefesidir.

Ancak hazları ve zevkleri erteleme becerisini göstermek hiç de söylendiği kadar kolay değil. Hazzı ertelemek “alışkanlıklarımızı” değiştirmek demektir; ama çoğumuz için alışkanlıklarımızı değiştirmek çok zordur. Oysa başarılı olmak, aldığımız kararların arkasında durmaktan geçiyor. Alışkanlıklarımızı değiştirmediğimiz zaman kararlar karar değil sadece niyet düzeyinde kalıyor. Rejim yapmak, sigarayı bırakmak, spor yapmak bir türlü hayata geçmiyor, niyet olarak kalıyor.

Theodore Roosevelt “İnsanları birbirlerinden farklı kılan en önemli özellik yetenek, eğitim ya da zekadan çok öz disiplindir. Öz disiplinle her şey mümkündür. Eğer öz disiplin yoksa en basit hedef bile imkânsız bir hayal olur.“ der.

Başarılı olmuş herkesin hayat öyküsü yüksek bir iç disiplinle, zorlukların üstesinden nasıl geldiklerinin öyküsüdür. Onlar hazzı erteleyebildikleri, sebatla çalışabildikleri için, Louis Armstrong,  Maria Callas, Einstein, Abraham Lincoln, Edison, Mozart, The Beatles ya da Oprah Winfrey olmuşlardır, ünlü olmadan önce bedelini ödemiş ödüllerini sonra almışlardır.

Hayatın kuralı: Başarı, içten gelen bir disiplinle çalışanlara gider.

İç disipline sahip olmak “Ben davranışlarımdan sorumluyum.” demenin başka şeklidir. Sorumluluk üstlenme, kişiye kendi hayatının kontrolünü verir. İç disiplini olan insanlar kendi kendilerinin “patronu” olurlar. Onlar hangi işi, ne zaman ve nasıl yapacaklarını kendileri bilirler. Onları kimsenin denetlemesi gerekmez. Özgürlüklerini bir hak olarak kendileri elde ederler.

Başarı sadece iyi bir fikirle elde edilemez. Fikirler ne kadar parlak olursa olsun -niyetler gibi- sadece bir başlangıçtır. İnsanı başarıya götürecek olan bu fikirleri hayata geçirmektir. Çok sevdiğim bir deyiş var: “Bilmekle yapmak arasındaki fark “davranmaktır.”

Oysa ben parlak fikirlere sahip birçok insanın henüz o fikri eyleme taşımadan bir sonraki büyük fikir için heyecanlanmaya başladıklarını görüyorum. Fikir üretmek için gösterdikleri heyecanı, o fikirleri hayata geçirmek için gösteremiyorlar. Dolayısıyla  başarı onlar için her zaman “hayal” olarak kalıyor.

Kendi potansiyelimizi gerçekleştirmek için sorumluluk alıp kararlarımızı hayata geçirmemiz, gerekirse hazzı ertelememiz lazım. Bunu kimsenin bizi kontrol etmesine gerek duymadan yapmamız lazım.

Konuyla İlgili Makale ve Linkler

1. Daniel Goleman “Leadership that gets results”
2. Oliver Serrat “Understanding and Developing Emotional Intelligence” – video
3. Jim Collins, culture of discipline – video
4. Joachim de Posada, “Don’t eat the marshmallow yet” (self-discipline) – TED Lectures – video
5. “Intelligence at work”, Daniel Goleman Sharon Shinn interview
6. Jonah Lehrer "DON'T! The secret of self-control". The New Yorker, 18.05.2009
7. W. Robert Booker II “The Miracle of Discipline”
8. Remez Sasson “Will Power and Discipline”
9. Amitai Etzioni “The Role of Self-Discipline”
10. First Things First: To Live, to Love, to Learn, to Leave a Legacy
11. Victor Frankl “Man’s search for meaning
12. Allex Pattagos “Viktor Frankl's Principles for Discovering Meaning in Life and Work” Forword by Stephan Covey
13. Immediate Gratification vs. Deferred Gratification